Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ (Κωδ.: )

Οι ανασκαφές που άρχισαν πριν από 45 χρόνια περίπου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία έφεραν στο φως πολλά στοιχεία για την αρχαία πόλη της Σάμου, που είχε παράλληλη ανάπτυξη με το γειτονικό Ιερό, το αφιερωμένο στη Μητέρα θεά Ήρα.

Η παλαιότερη επιβεβαιωμένη ανασκαφικά κατοίκηση στην αρχαία πόλη χρονολογείται στους νεολιθικούς χρόνους (5η/4η χιλιετία π.Χ.), ήταν αγροτικού χαρακτήρα και έχει εντοπιστεί στο  λόφο του Κάστρου του Λυκούργου στο Πυθαγόρειο. Γύρω στο 1000 π.Χ. έφθασαν στο νησί Ίωνες από την Επιδαυρία και εγκαταστάθηκαν στη νοτιοανατολική ακτή, στη θέση του σημερινού Πυθαγορείου. Τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων ανασκαφών στην αρχαία πόλη και κυρίως στη Γεωμετρική Νεκρόπολη μαρτυρούν για την ύπαρξη μιας ιδιαίτερα σημαντικής εγκατάστασης με αξιοσημείωτη ανάπτυξη στην τέχνη κατά τους γεωμετρικούς χρόνους (10ος-8ος αι. π.Χ.), που συνεχίστηκε και κατά τον 7ο αι. π.Χ. Οι Σάμιοι ιδρύουν αποικίες στην απέναντι ακτή της Ιωνίας, στη Θράκη και στη Δύση.